Nasza przeszłość i terazniejszość powinna służyć przyszłości
My, Ukraińcy, członkowie Komitetu Obywatelskiego „Pojednanie między narodami”, pamiętając o bohaterskich i tragicznych kartach sąsiedztwa z narodem polskim, pragnąc harmonijnej współpracy dziś i w przyszłości, w przededniu smutnej rocznicy pamięci ofiar konfliktu polsko-ukraińskiego, uważamy za niezbędne wystosowanie następującego oświadczenia.
Bóg Wszechmogący uczynił nasze narody sąsiadami. Dzięki temu Darowi Bożemu mamy bliskie sobie języki i tradycje, które dają nam możliwość lepszego zrozumienia się oraz bliskiego poznania się na wzajem. Ukraińcy i Polacy mają w swojej historii wiele kart pokojowego współżycia i wspólnych zwycięskich czynów, ale obok nich również dużo wzajemnych konfliktów, które, dzięki Opatrzności, nigdy nie osiągnęły powszechnego charakteru między naszymi narodami.
Jednakże w pamięci ludzkiej bardziej utrwalają się dramatyczne wspomnienia o konfrontacji, niż wspomnienia o harmonijnej współpracy i wspólnych zwycięstwach. Takie złożone stosunki są charakterystyczne dla wszystkich sąsiadujących narodów. Osobliwością stosunków ukraińsko-polskich jest również to, że oba narody długo były pozbawione własnej państwowości, a ich wzajemne stosunki świadomie były poddawane prowokacjom przez siły imperialne, w celu utrzymania swego panowania.
Oba narody przeżyły straszną tragedię w latach II wojny światowej, kiedy doznały zagłady ze strony dwóch totalitarnych reżimów – nazistowskiego i komunistycznego. Ukraińcy i Polacy nie raz pomagali sobie na wzajem przeżyć owe straszne dni, czasem jednak biernie obserwowali cierpienia innych, zajęci własnymi staraniami o przeżycie. Niestety, w historii były też tragiczne karty, kiedy kierowaliśmy broń przeciwko sobie, której ofiarami stały się tysiące niewinnych ludzi z obu stron.
Wyrażamy swoje szczere współczucie współcześnie żyjącym Polakom – potomkom tych, którzy zginęli lub ucierpieli wtedy z rąk ukraińskich, również potomkom Ukraińców, którzy zginęli lub ucierpieli z rąk polskich. Skłania nas do tego szczególnie wspomnienie o tragedii, która rozegrała się na Wołyniu siedemdziesiąt lat temu. Chylimy głowy w cześć pamięci wszystkich ofiar, zapraszamy do modlitwy w ich intencji oraz apelujemy, aby zrobić wszystko, co możliwe, żeby podobne rzeczy nigdy więcej się nie powtórzyły!
Analizując współczesność, która zaświadcza dwadzieścia lat dobrosąsiedzkich stosunków, z zadowoleniem stwierdzamy, że tak powinno być zawsze. To nasz wielki cel. Prosimy naszych rodaków, a także braci Polaków spojrzeć na przeszłość przez pryzmat współczesności i przyznać, że dzisiejszy stan naszego dobrego sąsiedztwa został zrodzony latami cierpień oraz, że minione konflikty nigdy nie były podstawą naszego wspólnego życia.
Te konflikty były częścią procesu historycznego, który w końcu doprowadził nas do teraźniejszości i należy to przyjąć, a nie szukać zemsty. Naszym dzisiejszym celem jest uczynić wszystko, aby takich cierpień, a szczególnie ofiar, więcej w naszych wzajemnych stosunkach nie było.
spólną podstawą naszego bytu narodowego pozostaje niewątpliwie wiara w Jezusa Chrystusa, która nas jednoczy i tworzy nas dziećmi jedynego Ojca niebieskiego. Dlatego musimy wyznać, że w ciągu wieków oba nasze narody nie jeden raz łamały Przykazania Boże, czyniąc zło. Ale my, teraz oto jesteśmy dziećmi naszych chrześciańskich narodów i dziećmi Bożymi, musimy uznać grzechy naszych przodków, przebaczyć w ich imieniu sobie na wzajem straszne grzechy, popełnione wobec innych, bo powiedziane jest: „Jeśli bowiem przebaczycie ludziom ich przewinienia, i wam przebaczy Ojciec wasz niebieski. Lecz jeśli nie przebaczycie ludziom, i Ojciec wasz nie przebaczy wam waszych przewinień. ” (Mt., 6, 14-15). Tak uczynili już bezpośredni uczestnicy konfliktu, którzy nie tylko zdołali zahamować wzajemny rozlew krwi, ale razem podjęli walkę przeciwko wspólnemu wrogowi – reżimowi komunistycznemu. Tym bardziej zdolność do wzajemnego przebaczenia musimy okazać my – ich potomkowie – którzy żyją w innych warunkach, najbardziej sprzyjających do harmonijnego współistnienia.
Na dobry początek, mamy dzisiaj przykłady takiego wzajemnego przebaczenia, dokonane przez hierarchów naszych Kościołów w latach 1946, 1987 i 2005. W 2003 roku zabrzmiały wspólne deklaracje polskich i ukraińskich intelektualistów, a także oficjalnych przedstawicieli obu państw, przede wszystkim najwyższych organów ustawodawczych obu państw (Rady Najwyższej Ukrainy oraz Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej), następnie prezydentów Ukrainy i Polski. Mamy więc dziś niezwykle ważne dla obu narodów dokonane akty wzajemnego przebaczenia.
Musimy iść dalej – rozwijać nasze dobrosąsiedzkie stosunki. Właśnie one będą godnym pomnikiem poległych, świadectwem tego, że tragedia nauczyła nas żyć po chrześcijańsku.
Powinniśmy jeszcze chronić dotychczasowe osiągnięcia; nie dawać możliwości nieodpowiedzialnym politykom, dążącym do odwetu, ciągle pielęgnującym uczucia wzajemnej nienawiści, którzy chcą przeistoczyć pamięć o trudnej przeszłości w narzędzie do zaprzepaszczenia obecnego porozumienia.
Politycy o myśleniu państwowym, którzy dbają o dobro swego narodu, już wypowiedzieli się na temat tej sprawy, teraz muszą dbać o perspektywy przyszłości. Dyskusje wokół przyczyn, skali oraz skutków konfliktu ukraińsko-polskiego powinni kontynuować historycy. Oni powinni w pełni opisać tę tragedię i tym samym przekazać obu narodom niezbędną i konieczną im prawdę historyczną.
Jesteśmy pewni, że nasza inicjatywa, skierowana na rzecz zachowania wzajemnego porozumienia oraz stosunków dobrosąsiedzkich, zostanie wsparta przez nieobojętnych obywateli Ukrainy i Polski. Przecież wszyscy pamiętamy wieczną prawdę z Ewangelii: „Jak chcecie, żeby ludzie wam czynili, podobnie wy im czyńcie! ” (ŁK., 6: 31).
Tylko razem będziemy mogli oddać należny hołd zmarłym i zagwarantować pokojowe, harmonijne współżycie współczesnemu i przyszłym pokoleniom Ukraińców i Polaków.
- Pierwszy Prezydent Ukrainy Łeonid Krawczuk
- Jego Świątobliwość Patriarcha Kijowski i Całej Rusi-Ukrainy Filaret
- Najczcigodniejszy Symeon, Metropolita Winnicki i Barski Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego
- Emerytowany Zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego KardynałLubomyr Huzar
- Iwan Wasiunyk
- Wołodymyr Wiatrowycz
- Myrosław Marynowycz
- Maria Matios
- Borys Olijnyk
- Ada Rohowcewa
- Ihor Juchnowski
- Kijów, 3 kwietnia 2013 roku
